Abstrakt:

W świecie nauki najbardziej liczy się jakość prowadzonych badań. Naukowiec, którego praca jest doskonała naukowo ma szansę zdobyć uznanie i stać się autorytetem w swojej dziedzinie. Warunkiem osiągnięcia pełnego sukcesu jest podejmowanie przez badacza skutecznych działań z zakresu marketingu osobistego. Celem tych działań jest wykreowanie i utrzymanie pożądanych postaw i/lub zachowań innych wobec naukowca oraz zbudowanie pozytywnego własnego wizerunku naukowego. Naukowiec angażujący się w autopromocję może jednak ściągnąć na siebie odium środowiska akademickiego. Stąd też o aktywności na tym polu decyduje postrzeganie przez badacza znaczenia działań z zakresu marketingu osobistego dla osiągnięcia sukcesu w nauce. Podejście do tego tematu może zaś różnić się w zależności od systemu wartości i norm uznawanych za obowiązujące ludzi nauki. Celem artykułu jest zbadanie różnic w postrzeganiu istotności działań z zakresu marketingu osobistego występujących między naukowcami utożsamiającymi się z odmiennymi etosami nauki.

Aby zrealizować postawiony cel, zbudowano dwie skale badawcze, które pozwoliły podzielić badaną zbiorowość naukowców na cztery grupy. Trzy spośród tych grup wyznawały odpowiednio etos nauki: akademickiej, przemysłowej i postakademickiej, a czwarta – nie utożsamiała się z żadnym z powyższych systemów wartości. W tak zdefiniowanych zbiorowościach badano postrzeganie znaczenia trzech potencjalnych czynników sukcesu w nauce: popularyzacji wyników badań, rozpoznawalności w środowisku naukowym i rozpoznawalności poza środowiskiem naukowym. Analizy przeprowadzono na danych pozyskanych od 800 naukowców, którzy wzięli udział w ogólnopolskim badaniu zrealizowanym metodą CAPI przez Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy na przełomie 2015 i 2016 roku.Według naukowców, ankietowanych w sondażu, najwięcej uwagi należy przykładać do popularyzowania wyników badań, a najmniej – do działań zapewniających rozpoznawalność poza środowiskiem naukowym. Stosunkowo duże znaczenie do wszystkich trzech analizowanych aspektów autopromocji przywiązują badacze, którym bliski jest etos nauki postakademickiej, czerpiący zarówno z wartości nauki akademickiej, jak i przemysłowej. Na przeciwległym biegunie znajdują się zaś naukowcy utożsamiający się z etosem nauki akademickiej Mertona. Szczególnie nisko oceniają oni znaczenie budowania rozpoznawalności w środowisku pozanaukowym. Z kolei reprezentanci wartości nauki przemysłowej Zimana, zgodnie z intuicją, niżej niż inne grupy cenią zabieganie o rozpoznawalność w środowisku naukowym. Można więc zaryzykować stwierdzenie, że największą świadomość marketingową prezentują naukowcy uznający etos nauki postakademickiej, a najmniejszą – przedstawiciele etosu nauki akademickiej.